Ayni Yardımlar ve Vergisel Avantajları

Şirketlerin çalışanlara sağladıkları faydalardan bir kısmı ücret dışındaki ayni yardımlardır. Diğer bir ifadeyle, ayni yardımlar çalışanlara sağlanan nakit dışındaki menfaatlerdir.

Çalışanlara sağlanan ayni yardımların bir kısmı bordroya dahil edilerek vergilendirilirken bir kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir. İşverenlerce işyerinde yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler veya çalışanlara iş yeri dışında yemek yemeleri için yapılan yemek yardımının 2021 yılı için günlük 25 TL’si, işe ulaşım için verilen servis hizmetleri veya servis dışındaki işe ulaşım bedellerinin günlük 13 TL’si, kadın çalışanlara her bir çocuk için aylık asgarî ücretin aylık brüt tutarının %15'ine kadar verilen kreş yardımı, çalışanın brüt ücretinin %15’ini ve toplamda yıllık asgari ücret tutarını aşmayan miktardaki sağlık sigortası primleri, bireysel emeklilik katkı payları, mülkiyeti işverene ait brüt alanı 100 m2yi aşmayan konut tahsisi suretiyle sağlanan menfaatler gelir vergisinden istisnadır.

Bunlar dışında, yılbaşı ve dini bayramlarda çalışanlara giyim, gıda ve hediye paketi gibi şekillerde verilen ayni yardımlar da ülkemizde sıkça uygulanmaktadır. Yaklaşan Ramazan ayı dikkate alındığında çalışanlara içinde gıda maddelerinin bulunduğu Ramazan kolileri en çok başvurulan ayni yardım çeşididir. Son yıllarda, Ramazan kolisi yerine çalışanlara verilen hediye uygulamalarının da yaygınlık kazandığı görülmektedir.

Çalışanlara verilen ayni yardımların işletmeler açısından avantajlı birçok yönü bulunmaktadır. Her şeyden önce bu yardımlar, şirketlerin çalışanlarına ve onların değerlerine önem verdiğini gösterdiğinden çalışanlar üzerinde olumlu motivasyon sağlayıp verimliliklerini ve şirkete olan aidiyet hissini artırmaktadır.

Çalışanlara verilen ayni yardımların sağladığı bazı vergisel avantajlar da bulunmaktadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla, çalışanlara sağlanan erzak kolisi, hediye kartı gibi ayni yardımlar ücret tanımının kapsamındadır. Bu durumda, söz konusu ayni yardımlar verildikleri dönemde ücret bordrosuna yansıtılarak kurum kazancından indirilebilmektedir. Ayni yardımın parasal değeri çalışana sağlanan net ücret olarak kabul edilir ve bu net tutar ücret stopaj oranıyla brütleştirilerek brüt tutar kazançtan indirilebilmektedir.

Ayrıca, çalışanlara verilen ayni yardımlar dışında yapılan bazı yardımların da vergi matrahından indirilmesi mümkündür. Bu tür ayni yardımlar, şirketlerin sosyal sorumluluk projelerinin bir parçası olarak değerlendirilebileceği gibi güzel birer halkla ilişkiler örneği olarak da düşünülebilir. Bu kapsamda, aşağıdaki bağış ve yardımların da kurumlar vergisi matrahından indirilmesi mümkündür.

Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının %5'ine kadar olan kısmı,

Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdî bağışların tamamı.

Yukarıda belirtilen bağış ve yardımlar nakden yapılabileceği gibi ayni yardım şeklinde de yapılabilmektedir. Aynen yapılan bağış ve yardımların hediye kartı şeklinde sağlanması da

mümkündür. Böylece bir yandan toplum yararına yardım yapılırken, diğer yandan vergisel avantajlardan da yararlanmak mümkün olmaktadır.